بسیاری از جانداران روی زمین دارای کلونی‌های اجتماعی هستند. برای مثال، زنبورهای عسل و مورچه‌ها در کلونی‌ها و ساختارهای اجتماعی بسیار سازمان‌یافته‌ای زندگی می‌کنند. علاوه بر حشرات، جانداران دیگری نیز دارای جوامع سازمان‌یافته هستند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. شیرها
شیرها جاندارانی اجتماعی‌اند و به‌صورت گروهی زندگی می‌کنند. آن‌ها در گروه‌های اجتماعی‌ای به‌نام pride ساکن هستند. باید توجه داشت که ساختار گروه‌های شیرهای آفریقایی و آسیایی متفاوت است. شیرهای آفریقایی معمولاً در گروه‌هایی شامل سه نر بالغ و ۱۲ ماده زندگی می‌کنند؛ اما برخی گروه‌ها می‌توانند تا ۴۰ ماده را نیز دربرگیرند. [۱] این ساختار اجتماعی به شیرها کمک می‌کند تا در شکار و دفاع از قلمرو موفق‌تر عمل کنند.
۲. پنگوئن‌ها
در میان پرندگان، پنگوئن‌ها اجتماعی‌ترین گونه‌اند. آن‌ها به‌صورت گروهی شنا می‌کنند، غذا می‌خورند و در فصل جفت‌گیری در گروه‌های بزرگی به سواحل می‌آیند و کلونی‌هایی با صدها هزار پنگوئن در مساحت‌هایی به وسعت صدها کیلومتر تشکیل می‌دهند. گونه‌ی شاه‌پنگوئن کلونی‌هایی با ۵ تا ۲۰ عضو دارد. [۲] این رفتار اجتماعی به پنگوئن‌ها کمک می‌کند تا در برابر سرما و شکارچیان مقاومت کنند.
۳. گورخرها
گورخرها نیز حیواناتی بسیار اجتماعی‌اند و در کلونی‌هایی با بیش از ۱۰۰۰ عضو زندگی می‌کنند. گروه‌های خانوادگی گورخرها معمولاً شامل ۲۰ تا ۲۵ عضو است و هر نر تا ۵ ماده را به همسری می‌گیرد. این گروه‌های خانوادگی حتی در کلونی‌های بزرگ نیز حفظ می‌شوند و در صورت گم‌شدن یکی از اعضا، دیگران به جست‌وجوی او می‌پردازند. در هنگام مهاجرت، یک نر از پشت گله از ماده‌ها محافظت می‌کند. [۳] این رفتار نشان‌دهنده‌ی پیوندهای قوی خانوادگی در میان گورخرها است.
۴. میمون‌ها و شامپانزه‌ها
انواع مختلفی از میمون‌ها در سراسر جهان پراکنده‌اند؛ اما ویژگی مشترک آن‌ها اجتماعی‌کردن است. ساختارهای اجتماعی میمون‌ها متنوع است؛ اما رایج‌ترین آن‌ها شامل گروه‌هایی با یک نر و چندین ماده است که از قلمروشان در برابر سایر میمون‌ها دفاع می‌کنند. [۴] گونه‌هایی مانند بابون‌ها در جوامع بزرگ زندگی می‌کنند که به حفاظت در برابر شکارچیانی مانند گربه‌سانان، سگ‌ها و کفتارها و همچنین حفظ منابع غذایی کمک می‌کند. برخی گونه‌ها مانند کلوبس و لنگور گروه‌های کوچک‌تری تشکیل می‌دهند. [۵]
۵. فوکها
فوکها نیز جاندارانی اجتماعی‌اند و در گروه‌های بزرگ زندگی می‌کنند. این گروه‌ها به‌ویژه در فصل جفت‌گیری بسیار پرجمعیت می‌شوند و به حفاظت در برابر شکارچیان کمک می‌کنند.
۶. ماهی‌ها
بسیاری از گونه‌های ماهی‌ها دارای کلونی‌ها و جوامع خاص خود هستند و به‌صورت دسته‌جمعی در آب‌های دریا و صخره‌های مرجانی زندگی و شنا می‌کنند. برخی دانشمندان معتقدند که الگوهای خویشاوندی در ماهی‌ها نیز وجود دارد و آن‌ها قادر به تشخیص خویشاوندان خود هستند. گونه‌هایی مانند ماهی‌های چوبی، گوپی‌ها، میناها، شینرها، رنگین‌کمان‌ماهی‌ها، سیکلیدها، ماهی‌های قزل‌آلا و کوسه‌ها زندگی اجتماعی دارند و ترجیح می‌دهند با هم‌نوعان خود ارتباط برقرار کنند. [۶]
۷. پرندگان
رفتارهای اجتماعی در بسیاری از پرندگان مشاهده می‌شود. برای مثال، در کلاغ‌ها، زندگی اجتماعی باعث افزایش تحمل آن‌ها نسبت به یکدیگر شده است. هرچه گروه‌های پرندگان بزرگ‌تر باشد، تعامل بین اعضا افزایش می‌یابد. [۷] [۸] گونه‌هایی مانند کبوترها، لک‌لک‌ها و پرستوها به‌صورت دسته‌جمعی مهاجرت می‌کنند. از ۱۰ هزار گونه‌ی پرنده در جهان، حدود ۱۸۰۰ گونه مهاجرند و به‌صورت گروهی مهاجرت می‌کنند. [۹] همچنین در پرندگان غیرمهاجر مانند طوطی‌ها نیز رفتارهای اجتماعی دیده می‌شود.
۸. حشرات و پروانه‌ها
رفتارهای اجتماعی در حشرات و پروانه‌ها نیز فراوان است. زنبورهای عسل و مورچه‌ها نمونه‌های شناخته‌شده‌ای از زندگی اجتماعی‌اند اما پروانه‌ها و ملخ‌ها نیز در گروه‌های بزرگ زندگی و مهاجرت می‌کنند. هرساله، میلیون‌ها پروانه در گروه‌های بزرگ مهاجرت می‌کنند که نمونه‌ی بارز آن مهاجرت پروانه‌های مونارک است.
علاوه بر این، رفتارهای اجتماعی در سایر جانداران مانند لاک‌پشت‌ها، مارها و دیگر گونه‌ها نیز مشاهده می‌شود که در این نوشته به برخی از آن‌ها اشاره شد.
در سوره‌ی الأنعام، آیه‌ی ۳۸ آمده است:
*وَمَا مِنْ دَابَّهٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ یَطِیرُ بِجَنَاحَیْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُکُمْ مَا فَرَّطْنَا فِی الْکِتَابِ مِنْ شَیْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ ﴿۳۸﴾*
ترجمه: هیچ جنبنده‌ای در زمین و هیچ پرنده‌ای که با دو بال خود پرواز می‌کند نیست مگر اینکه امت‌هایی همانند شما هستند. ما هیچ‌چیز را در این کتاب فروگذار نکردیم سپس همگی به‌سوی پروردگارشان محشور می‌گردند.
نکته‌ی قابل‌توجه این است که در زمان نزول قرآن کریم بر پیامبر اکرم (ص)، تنها جاندارانی مانند شتر، اسب، زنبور و مورچه در شبه‌جزیره‌ی عربستان شناخته‌شده بودند و اطلاعات جامعی درباره‌ی رفتارهای اجتماعی سایر جانداران وجود نداشت. بااین‌حال، قرآن در این آیه از واژه‌ی «امت» استفاده کرده است که مفهومی گسترده‌تر از «گروه» دارد. «امت» به جوامعی اشاره دارد که دارای شباهت‌ها و ارتباطات پیچیده‌اند و رفتارهای اجتماعی از خود نشان می‌دهند. این در حالی است که در آن دوران، دانش بشری درباره‌ی الگوهای ارتباطی و اجتماعی جانداران بسیار محدود بود. امروزه، علم نشان داده است که جانداران از طریق الگوهای پیچیده‌ای مانند سیگنال‌های شیمیایی، صوتی و بصری با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند که این موضوع تأییدی بر جامعیت و اعجاز علمی قرآن کریم است.
