
در بستر عظیم شبکه کیهانی، کهکشانها و سحابیها همچون گرههایی به هم پیوستهاند. شبکه کیهانی یا Cosmic Web، ساختاری وسیع و پیچیده است که جهان در ابعاد بزرگتر بر اساس آن شکل گرفته است. این شبکه شامل رشتههای ضخیم و در عین حال نازک از ماده، تارهای گازی و خوشههای بزرگ است که در فضا پراکنده شدهاند. بر اساس مشاهدات تلسکوپهای پیشرفته و شبیهسازیهای رایانهای، ساختار کیهانی به صورت شبکهای از تارهای گسیخته نمایان میشود که با حاشیههایی از گاز و غبار و خوشههای عظیم کهکشانی پر شده است. این تارها، مشابه تارهای عنکبوت، در فضای بینکهکشانی گسترده شده و در مرکز خود خوشههای بزرگ کهکشانی را جای دادهاند.
مطالعات انجام شده توسط تلسکوپ فضایی هابل و دیگر ابزارهای رصدی نشان میدهند که این ساختار، مهمترین چارچوب در شکلگیری و توزیع ماده در جهان به شمار میآید. بر اساس نظریههای علمی مختلف، این شبکه نتیجه تکامل نوسانات اولیه در ماده تاریک و ماده مرئی است که پس از بینهایت دوران پس از انفجار بزرگ به تدریج شکل گرفته است. فشار و گرانش موجب تجمع ماده در این تارهای بزرگ شده و خوشههای کهکشانی و میلیاردها ستاره درون آنها شکل گرفتهاند.Cosmic Web یا شبکه کیهانی نقش کلیدی در شکلگیری جهان و توزیع ماده در فضا ایفا میکند و درک عمیقتر این ساختار میتواند به فهم بهتر نحوه تکامل کهکشانها و ساختارهای بزرگمقیاس در جهان کمک کند. مطالعه این شبکه نه تنها زیبایی و هماهنگی ساختارهای کیهانی را نمایان میسازد، بلکه امکان درک فرآیندهای بنیادی در تاریخچه بینهایت جهان را نیز فراهم میآورد.
بر اساس مدلهای کیهانشناسی، شبکه کیهانی از رشتههای گاز سرد و ماده تاریک تشکیل شده که کهکشانها را به هم متصل کرده و منبع اصلی سوخت ستارهزایی در آنهاست. شناسایی مستقیم این گاز سرد دشوار است، اما پژوهشگران با بررسی نواحی کمفلز در کهکشانهای کوتوله موفق به یافتن ردپای آن شدند. کاهش ناگهانی فلزات در نواحی ستارهزایی شدید نشاندهنده ورود گاز از شبکه کیهانی است. مطالعهای با تلسکوپ بزرگ قناری نشان داد که گازهای کمفلز به لبه کهکشانها وارد شده و موجب تولد ستارگان شدهاند. این یافتهها تأیید میکند که شبکه کیهانی در رشد و تحول کهکشانها از طریق تأمین گاز تازه نقش دارد.[منبع]
سحابی تارانتولا (NGC 2070) که در کهکشان همسایهٔ راه شیری، یعنی ابر ماژلانی بزرگ قرار دارد، یکی از پویاترین گرههای این شبکه در مقیاس محلی کیهان به شمار میآید. این سحابی با وسعتی حدود ۱۰۰۰ سال نوری و فاصلهای ۱۶۰ هزار سال نوری از زمین، میزبان میلیونها ستاره است و به دلیل تراکم بالای گاز، ظرفیت شکلگیری صدها هزار ستاره دیگر را نیز دارد. در لبههای آن، بهویژه در نزدیکی خوشه R136، ساختارهای پیچیدهای از غبار، گاز و ستارگان پرجرم دیده میشود که در دادههای تلسکوپ فضایی هابل با استفاده از فیلترهای فرابنفش، مرئی و فروسرخ نمایان شدهاند. این منطقه نه تنها نمونهای از فرآیندهای زایش ستارهای در شبکه کیهانی است، بلکه بهعنوان یک گره پرچگال در تار و پود کیهان، دینامیک پیچیدهتری از کهکشانهای کوچک و بزرگ را به نمایش میگذارد.
این تصویری بیسابقه از «شبکه کیهانی» کهکشان را در ابتدای جهان به هم متصل میکند. این تصویر، دقیقترین نمای ثبتشده از یکی از رشتههای باستانی شبکه کیهانی است که حدود ۱۲ میلیارد سال پیش وجود داشته است. شبکه کیهانی به شکل تار عنکبوتی پیچیدهای از رشتههای گاز، غبار و ماده تاریک است که کهکشانها را به هم متصل کرده و به رشد آنها کمک میکند. این رشتهها همچنین کهکشانها را به خوشههای کهکشانی هدایت میکنند. شکلگیری این شبکه به وسیله ماده تاریک انجام میشود که ۸۵٪ جرم جهان را تشکیل میدهد و تنها از طریق گرانش بر ماده معمولی تأثیر میگذارد.[منبع]
در آیه هفتم از سوره الذاریات خداوند متعال فرموده اند: